Wszystko, co musisz wiedzieć o Fundacji rodzinnej: Q&A

Fundacja rodzinna staje się coraz bardziej popularnym narzędziem do zarządzania majątkiem rodzinnym oraz planowania sukcesji w Polsce. W niniejszym artykule odpowiadamy na najczęstsze pytania dotyczące fundacji rodzinnych, omawiamy ich funkcję, korzyści, a także aspekty prawne związane z ich tworzeniem i działalnością. Niezależnie od tego, czy rozważasz założenie własnej fundacji, czy po prostu chcesz pogłębić swoją wiedzę na ten temat, nasz przewodnik pomoże Ci zrozumieć najważniejsze kwestie i możliwości oferowane przez to rozwiązanie.

Q&A

1. Co to jest spis mienia?

W fundacji rodzinnej, spis mienia to istotny dokument wymagany przez przepisy ustawy. Fundator jest zobowiązany do jego sporządzenia, a zarząd fundacji musi regularnie go aktualizować, zazwyczaj na zakończenie każdego roku obrotowego.

Spis mienia zawiera informacje o prawach majątkowych przekazanych do fundacji, w tym dane osoby dokonującej przekazu, rodzaj i wartość każdego z przekazanych składników majątkowych. Obejmuje on zarówno prawa wniesione przy tworzeniu fundacji, jak i te dodane w trakcie jej działalności. Dla każdego prawa majątkowego podawane są dwie wartości: aktualna wartość rynkowa i wartość podatkowa, która jest kosztem uzyskania przychodu dla fundatora.

Spis mienia nie ogranicza się tylko do wkładów fundatora; osoby trzecie mogą również przekazać swoje mienie do fundacji rodzinnej.

2. Jakie świadczenia dla beneficjentów może przewidywać statut?

Statut fundacji rodzinnej precyzyjnie określa zakres uprawnień beneficjenta, pozwalając na różnorodne świadczenia, takie jak wsparcie finansowe, przekazanie rzeczy lub praw do korzystania oraz przekazanie na własność beneficjenta.

Świadczenia dla beneficjentów mogą obejmować wsparcie finansowe na bieżące potrzeby, koszty mieszkania, edukację, opiekę zdrowotną, wypoczynek, rozwój osobisty, finansowanie przedsięwzięć, w tym działalności gospodarczej, inwestycji czy też działań charytatywnych.

Wypłata świadczeń odbywa się przez rachunek bankowy, a statut może zapewnić fundatorowi elastyczność co do formy, kwoty i okresów świadczeń na rzecz beneficjentów. Ostatecznie możliwość otrzymania świadczenia zależy od sytuacji finansowej fundacji, która musi dbać o płynność finansową wobec wierzycieli spoza grona beneficjentów.

3. Czy fundację rodzinną może założyć kilka osób?

Zgodnie z przepisami, fundację rodzinna może być ustanowiona przez więcej niż jednego fundatora, jednakże ta opcja dotyczy wyłącznie fundacji założonej za życia fundatora. Istnieje także możliwość utworzenia fundacji jednoosobowej, gdzie ta sama osoba jest fundatorem, beneficjentem oraz członkiem zarządu.

4. Czy statut można zmienić? W jaki sposób dokonać zmiany statutu po śmierci fundatora?

Zasady dotyczące zmiany statutu powinny być jasno określone w samym statucie fundacji. Do momentu śmierci fundatora posiada on wyłączne prawo do zmiany statutu. Po jego śmierci możliwość dokonania zmiany statutu ma zarząd lub zgromadzenie beneficjentów.

5. Czy członkowie zarządu fundacji rodzinnej mogą otrzymywać wynagrodzenie z tytułu pełnionej funkcji? Jakie są tego konsekwencje podatkowe?

Zarząd fundacji rodzinnej może działać bezpłatnie lub otrzymywać wynagrodzenie. Wynagrodzenie może być ustalone na zasadach rynkowych i wypłacane na podstawie powołania, umowy o pracę lub kontraktu managerskiego. Jednakże, jeśli wynagrodzenie jest wypłacane fundatorowi, beneficjentowi lub innemu podmiotowi powiązanemu z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną, może zostać uznane za ukryty zysk i podlegać podatkowi dochodowemu w wysokości 15%. Pełnienie funkcji członka zarządu bez wynagrodzenia również może spowodować rozpoznanie przez organy podatkowe przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia po stronie fundacji rodzinnej. W każdym przypadku, płatnikiem podatków i składek na ubezpieczenia społeczne będzie fundacja rodzinna.

6. Fundacja rodzinna a składki ZUS

Bycie fundatorem czy beneficjentem fundacji rodzinnej nie daje tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi ani zdrowotnymi. Fundacja będzie płatnikiem tych składek tylko w przypadku zatrudnienia pracowników lub wypłacania wynagrodzenia na innej podstawie. Członek zarządu otrzymujący wynagrodzenie na podstawie kontraktu managerskiego albo umowy o pracę podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu. Członek Zarządu otrzymujący wynagrodzenie na podstawie uchwały podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. W każdym przypadku płatnikiem składek będzie fundacja.

7. Jakie obowiązki księgowe posiada fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna ma obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz corocznie sporządzania sprawozdań finansowych. Co cztery lata musi również przeprowadzić audyt pod kątem zgodności z przepisami.

8. Czy wniesienie do fundacji rodzinnej mienia pochodzącego z majątku wspólnego wymaga zgody współmałżonka?

Tak, zgodnie z prawem, zgoda drugiego małżonka jest niezbędna do dokonania darowizny z majątku wspólnego (z wyjątkiem drobnych darowizn zwyczajowo przyjętych). Każde wniesienie mienia do fundacji rodzinnej będzie traktowane jak darowizna.

 9. Czy osoba niepełnoletnia może zostać ustanowiona beneficjentem fundacji rodzinnej?

Tak, osoba niepełnoletnia może być beneficjentem fundacji rodzinnej. W przypadku małoletnich, ich opiekunowie prawni, najczęściej rodzice, zarządzają otrzymywanymi świadczeniami od fundacji rodzinnej. Jednakże, fundator może określić w statucie, że świadczenia dla małoletniego beneficjenta nie będą zarządzane przez rodziców, lecz przez inne wskazane w statucie osoby.

10. Używanie auta fundacji przez Prezesa Zarządu fundacji rodzinnej – skutki podatkowe.

Korzystanie z samochodu przez prezesa zarządu fundacji rodzinnej, wyłącznie dla celów związanych z działalnością statutową fundacji, nie będzie podlegać opodatkowaniu. Jednak, jeśli korzystanie z pojazdu przez prezesa zarządu, który jest jednocześnie fundatorem i beneficjentem fundacji, ma charakter okazjonalny w celu spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów, może podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.

11. Czy fundacja rodzinna może obracać nieruchomościami?

Tak, fundacja rodzinna może obracać nieruchomościami, ale tylko wtedy, gdy nie zostały one nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia. Fundacja może nabywać różnego rodzaju nieruchomości, takie jak mieszkania, nieruchomości komercyjne czy działki rekreacyjne, zarówno w kraju, jak i za granicą. Jednakże, jeśli nieruchomość została nabyta wyłącznie w celu jej dalszej odsprzedaży, może podlegać wyższej stawce CIT. Fundacja rodzinna może także udostępniać nieruchomości beneficjentom, ale przychody z tego tytułu mogą być opodatkowane.

12. Czy fundacja rodzinna może prowadzić działalność inwestycyjną?

Tak, fundacja rodzinna ma możliwość prowadzenia działalności inwestycyjnej, co obejmuje zakup i sprzedaż różnego rodzaju papierów wartościowych, instrumentów pochodnych oraz certyfikatów inwestycyjnych ETF.

13. Jakie są wartości mienia przyjęte na chwilę jego wniesienia do fundacji rodzinnej oraz na chwilę rozwiązania fundacji rodzinnej? Czy podatek będzie płatny tylko od wzrostu wartości końcowych?

Wartość mienia wniesionego do fundacji rodzinnej lub mienia fundacji rodzinnej to wartość rynkowa składników tego mienia. Jest ona ustalana na dzień wniesienia mienia zgodnie z zasadami określonymi w UPDOP (art. 19 ustawy). Podatek dochodowy od przekazanego lub postawionego do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio fundatorowi i beneficjentom mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej wynosi 15% podstawy opodatkowania. Zgodnie z przepisami, zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób prawnych po stronie fundacji rodzinnej wiąże się z dokonaniem określonych przysporzeń na rzecz innych podmiotów (beneficjentów). Podstawę opodatkowania stanowi przychód odpowiadający wartości mienia na moment rozwiązania fundacji rodzinnej pomniejszony o wartość podatkową tego mienia (wartość niezaliczoną uprzednio w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów, jaka zostałaby przyjęta przez fundatora za taki koszt, gdyby to mienie zostało przez niego odpłatnie zbyte bezpośrednio przed wniesieniem go do fundacji rodzinnej – z zastrzeżeniem, że wartość ta nie może przekraczać wartości rynkowej mienia). W praktyce oznacza to zestawienie wartości rynkowej mienia z dnia rozwiązania z jego wartością historyczną (tj. wartością mienia z dnia jego wniesienia do fundacji rodzinnej).

14. Jakie są skutki podatkowe wypłaty beneficjentowi środków pieniężnych w sytuacji rozwiązania fundacji rodzinnej? Czy podatek będzie płatny jedynie od wzrostu wartości końcowych?

Skutki podatkowe wypłaty środków pieniężnych beneficjentowi w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej są przedmiotem dyskusji interpretacyjnej. Organ podatkowy sugeruje opodatkowanie pełnej kwoty wypłaconych pieniędzy. Jednakże sąd stwierdził, że opodatkowanie dotyczy tylko nadwyżki ponad to, co fundator już przekazał. Pieniądze wniesione do fundacji nie powinny być opodatkowane, jeśli nie przyczyniają się do rzeczywistego zysku dla beneficjenta.

15. Czy można obracać środkami pieniężnymi zgromadzonymi na funduszu założycielskim?

Tak, środkami pieniężnymi zgromadzonymi na funduszu założycielskim można obracać, pod warunkiem zachowania minimalnej wysokości tego funduszu, która nie powinna być niższa niż 100 000 zł. Istnieje możliwość surogacji składników, czyli wymiana wpłaconych pieniędzy na inne aktywa, co nie prowadzi do obniżenia wartości funduszu założycielskiego. Wszelkie zmiany w mieniu przeznaczonym na fundusz założycielski należy uwzględnić w spisie mienia. Jednakże wkład na pokrycie funduszu założycielskiego nie może być w całości ani w części zwracany fundatorowi.

Potrzebujesz pomocy w założeniu fundacji rodzinnej, ale nie wiesz, od czego zacząć? Projekt Sukcesja jest rozwiązaniem! Oferujemy kompleksowe wsparcie i doradztwo, abyś mógł przejść przez ten proces bezproblemowo. Zajrzyj na naszą stronę i daj nam szansę pomóc Ci w tym ważnym przedsięwzięciu.

Dowiedz się więcej na: https://projektsukcesja.pl/.