22 maja 2024 roku minął rok od wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej. W tym czasie zarejestrowano ponad 980 takich fundacji, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu tym instrumentem na rynku. Fundacje rodzinne oferują liczne korzyści, takie jak ochrona majątku rodzinnego, ułatwienie sukcesji międzypokoleniowej, unikanie długotrwałych sporów spadkowych oraz preferencyjne opodatkowanie sprzyjające reinwestowaniu i pomnażaniu majątku.
Pomimo pozytywnego bilansu pierwszego roku działalności fundacji rodzinnych, rynek widzi potrzebę wprowadzenia kilku istotnych zmian, które zostaną omówione poniżej.
Propozycja wprowadzenia rejestracji fundacji rodzinnych drogą elektroniczną
Obecnie rejestrację fundacji rodzinnych prowadzi tylko jeden sąd w Polsce – Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Wniosek o rejestrację musi być wypełniony tradycyjnie, w formie pisemnej, a następnie osobiście dostarczony do biura podawczego sądu lub przesłany listem poleconym wraz z odpowiednimi załącznikami.
W związku z tym przedsiębiorcy oraz ich doradcy postulują jak najszybsze wprowadzenie elektronicznego procesu rejestracji fundacji rodzinnych, zgodnego ze standardami umożliwiającymi rejestrację spółek online. Taki krok znacząco ułatwi i usprawni proces rozpatrywania wniosków o rejestrację fundacji rodzinnych.
Preferencja singli jako fundatorów
W ostatnich dniach organ podatkowy opublikował interpretacje, które faworyzują singli względem fundatorów będących małżonkami. Oznacza to, że małżonkowie zainteresowani zakładaniem fundacji rodzinnej muszą liczyć się z wyższym opodatkowaniem swoich dochodów. Ta nierówność budzi wątpliwości co do sprawiedliwości systemu podatkowego.
W zależności od liczby osób wnoszących majątek do fundacji rodzinnej (fundatorów i nie-fundatorów), dla celów podatkowych określa się proporcję wartości mienia wniesionego przez każdego z fundatorów lub przez samą fundację w stosunku do całkowitej wartości majątku wniesionego przez wszystkich uczestników.
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT), przychody otrzymane przez fundatora od fundacji rodzinnej są zwolnione od opodatkowania. Zwolnienie to stosuje się proporcjonalnie do udziału fundatora w całkowitym majątku wniesionym do fundacji. Ponadto, zwolnienie to obejmuje także osobę będącą w stosunku do fundatora, jak określono w artykule 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z wydanymi interpretacjami, majątek wniesiony do fundacji rodzinnej przez małżonka danego fundatora może być uznany za majątek wniesiony przez samego fundatora, pod warunkiem, że małżonek nie jest również fundatorem tej fundacji.
Zgodnie z interpretacją dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS), korzystniejszym rozwiązaniem podatkowym jest utworzenie fundacji rodzinnej przez jednego fundatora, który jednocześnie jest małżonkiem. Wprowadzenie majątku do fundacji rodzinnej przez obu małżonków jako fundatorów może skutkować utratą prawa do zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Zdaniem KIS, mienie wniesione przez małżonka, który jest drugim fundatorem, nie jest uznawane za mienie wniesione przez fundatora, co uniemożliwia pełne skorzystanie z ulgi podatkowej.
Takie rozróżnienie podatkowe stanowi barierę dla małżonków-fundatorów przy zakładaniu fundacji rodzinnych. W związku z tym, postuluje się o szybkie usunięcie tej przeszkody, aby umożliwić równoprawne korzystanie z ulgi podatkowej przez wszystkich fundatorów fundacji rodzinnej, niezależnie od ich statusu małżeńskiego.
Postulat wyłączenia fundacji rodzinnej z podatku od przychodów z budynków
Zwolnienie od podatku CIT dla fundacji rodzinnej nie obejmuje przychodów z budynków. Oznacza to, że jeśli fundacja rodzinna posiada budynek w Polsce, który jest wynajmowany na podstawie umowy najmu lub dzierżawy, i jego wartość początkowa przekracza 10.000.000 złotych, musi zapłacić podatek dochodowy od osób prawnych. Stawka tego podatku wynosi 0,035% wartości bilansowej nieruchomości powyżej 10.000.000 złotych.
Jeśli fundacja rodzinna dokona wypłaty świadczeń na rzecz beneficjentów, które podlegają opodatkowaniu CIT w wysokości 15%, może odliczyć od należnego CIT już zapłacony minimalny podatek od budynków.
Jednakże, ten obowiązek podatkowy nie dotyczy sytuacji, gdy budynek pozostaje w prywatnym majątku fundatora. Z tego powodu zgłaszany jest postulat o wyłączenie fundacji rodzinnej z opodatkowania przychodów z budynków.
[1] Interpretacje indywidualne z 18 sierpnia 2023 r., 0113-KDIPT2-3.4011.465.2023.1.JŚ oraz z 13 października 2023 r., 0114-KDIP3-1.4011.698.2023.3.MK1.
Patrycja Kurowska
Radca prawny
E. patrycja.kurowska@bakowski.net.pl
