Zmiany KPC w zakresie praw własności intelektualnej w 2023 roku

ZMIANY KPC W ZAKRESIE PRAW WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ W 2023 ROKU

Od 1 lipca 2023 roku wszedł w życie szereg zmian Kodeksu Postępowania Cywilnego. Dotyczą one między innymi właściwości rzeczowej sądu, pełnomocnictw do doręczeń oraz postępowań z udziałem konsumentów. Szczególną uwagę należy jednak zwrócić na nowe regulacje z zakresu postępowania w sprawach naruszeń praw własności intelektualnej. Zmiany te przede wszystkim dotyczą przedsiębiorców.

Nowe regulacje dotyczące znaków towarowych oraz wzorów przemysłowych

Przedsiębiorcy posiadający prawo do znaków towarowych na terenie Unii Europejskiej oraz do wspólnotowych wzorów przemysłowych są najbardziej narażeni na naruszenia swoich praw w zakresie własności intelektualnej. Za znak towarowy uznaje się oznaczenie służące do odróżnienia od siebie produktów i usług pochodzących z różnych przedsiębiorstw. Natomiast wzór przemysłowy, zgodnie z ustawą prawo własności przemysłowej, jest to nowa i posiadająca oryginalny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu przez takie cechy jak linia, kontur, kształt, faktura oraz materiał. Naturalnym postępowaniem w sytuacji naruszenia znaku towarowego, wzoru przemysłowego lub innego prawa własności intelektualnej jest złożenie wniosku o zabezpieczenie danego prawa. Ich posiadacze muszą jednak pamiętać, iż znaki te nie mają charakteru absolutnego. Oznacza to przede wszystkim możliwość unieważnienia prawa własności do znaku, gdy stwierdzi się jego naruszenie. Dzięki nowo wprowadzonym zmianom uniknie się sytuacji, w której finalnie unieważnione prawo własności uzyskuje zabezpieczenie na czas trwania postępowania. Wraz z wejściem w życie zmian przyznaje się sądom kompetencję do badania samej istoty prawa własności intelektualnej. Dzięki temu możliwe będzie uniknięcie sytuacji, w której podmiot występujący z wnioskiem o zabezpieczenie jest uznawany za podmiot uprzywilejowany na czas trwania postępowania.

Nowe zasady w postępowaniu zabezpieczającym

Ponadto kolejną zmianą, na którą należy zwrócić szczególną uwagę jest konieczność informowania sądu przez podmiot uprawniony o sprawach, które aktualnie się toczą lub o przeszłych sprawach w wyniku, których doszło do unieważnienia prawa własności intelektualnej. Dodatkowo sądy rozpatrując zasadność udzielenia zabezpieczenia będą miały obowiązek stosowania zasady kontradyktoryjności. Oznacza to, że obie strony będą miały obowiązek wypowiedzenia się w przedmiocie naruszenia prawa. Dopiero po wysłuchaniu obu stron sędzia będzie mógł udzielić zabezpieczenia chyba, że wystąpi któraś z przesłanek wyłączająca obowiązek stosowania tej zasady. Są to wyjątkowe sytuacje, gdy sąd uzna, iż należy rozpatrzyć wniosek w trybie natychmiastowym, co wyłącza możliwość wysłuchania drugiej strony postępowania. Drugą z nich jest rozpatrzenie wniosku ex parte, czyli bez udziału przeciwnej strony wtedy, gdy realizacja zabezpieczenia będzie w całości podlegała wykonaniu przez komornika. Do tej pory udzielone zabezpieczenie zazwyczaj przyjmowało postać zaprzestania naruszenia na czas trwania procesu lub zajęcia towarów, które stanowiły naruszenie prawa własności intelektualnej.
Dodatkową, nową zasadą, która zostaje wprowadza na gruncie nowelizacji jest zasada pilności. Zgodnie z nią zaczyna obowiązywać nowy termin na złożenie wniosku o zabezpieczenie, a jest nim pół roku od dnia, w którym strona lub uczestnik postępowania dowiedział się o naruszeniu prawa do własności intelektualnej. Termin ten obejmuje zebranie dowodów oraz złożenie wniosku co niewątpliwie przyczyni się do przyspieszenia postępowania oraz ograniczenia jego uznaniowości. Ponadto zwiększy się także stopień równego traktowanie stron. Dotychczas w uprzywilejowanej pozycji stawiana była strona, która występowała z wnioskiem o zabezpieczenie swoich praw.

Zażalenia w postępowaniu zabezpieczającym oraz krzyżowanie się postępowań

Ustawodawca zdecydował również o wprowadzeniu zażalenia pionowego w trybie postępowania zabezpieczającego. Tym samym następuje likwidacja zażalenia poziomego. Od momentu wejścia w życie znowelizowanych przepisów każde z zażaleń złożonych w sprawach o naruszenie praw własności intelektualnej rozpatrywać będzie Sąd Apelacyjny w Warszawie lub Poznaniu. Właściwość sądu będzie zależna od tego, gdzie znajduje się właściwy sąd okręgowy dla sprawy. Ponadto w uzasadnieniu znowelizowanej ustawy wskazano, że brak udzielenia zabezpieczenia w sprawach z zakresu naruszeń praw własności intelektualnej, może podważać zasadność oraz istotę samego prowadzenia postępowania w tej sprawie. Dodatkowo w omawianych sprawach, w przypadku złożenia zażalenia, podkreślono, iż konieczna jest kontrola organu wyższego szczebla. Dodatkowo sądem właściwym w przypadku naruszenia patentów będzie zawsze Sąd Apelacyjny w Warszawie. Ostatnia z najważniejszych zmian dotyczy sytuacji, w której następuje krzyżowanie się postępowań. Ma to miejsce, gdy strony prowadzą już spór pozasądowy lub administracyjny, a strona występująca z wnioskiem o zabezpieczenie prawa wcześniej wystąpiła już do Urzędu Patentowego o zastrzeżenie używanego znaku towarowego. W takiej sytuacji sąd, do którego składany jest wniosek, wstępuje w uprawnienia Urzędu zarówno w zakresie rozpatrzenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia oraz zastrzeżenie znaku towarowego będącego przedmiotem pisma składanego do Urzędu Patentowego. Ponadto sąd rozpatruje wtedy potencjalne unieważnienie znaku towarowego. Dopiero przy decyzji, która dotyczyłaby patentu sąd zmuszony będzie skorzystać z opinii osoby posiadającej specjalistyczną wiedzę w tym zakresie. 

Podsumowanie

Poprzez wprowadzenie nowych zasad oraz środków odwoławczych postępowanie zabezpieczające w sprawach z zakresu własności intelektualnej ulegnie znacznej formalizacji. Kolejną pozytywną zmianą jest umożliwienie skorzystania ze środka zaskarżenia w postaci zażalenia, które wprowadzają tryb odwoławczy do sądu wyższej instancji. Ponadto uregulowanie sytuacji krzyżowania się postępowań będzie korzystne dla podmiotów, których prawo własności intelektualnej zostało naruszone.