- PRACA ZDALNA
- WORK-LIFE BALANCE DLA RODZICÓW I OPIEKUNÓW
Wstęp
Z dniem 23 kwietnia 2023 r. weszły w życie przepisy o zmianie Kodeksu Pracy. Obejmują one w szczególności regulacje dotyczące pracy zdalnej oraz równowagi między życiem prywatnym a zawodowym rodziców lub opiekunów dzieci do lat 8. Dzięki tej nowelizacji do prawa krajowego zostały wdrożone dwie unijne dyrektywy zawierające prorodzicielskie i propracownicze regulacje, tj:
- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej
- Dyrektywa 2019/1158 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE.
Elastyczność czasu pracy i praca zdalna
Nowelizacja Kodeksu Pracy przewiduje uelastycznienie pracy dla rodziców i opiekunów dzieci do lat 8. W celu skorzystania z tego prawa należy uprzednio uzyskać zgodę pracodawcy. Pracodawca nie będzie mógł odmówić pracownikowi pracy zdalnej w przypadku wniosków składanych przez:
- pracownicę w ciąży,
- pracownika wychowującego dziecko do 4 roku życia,
- pracownika sprawującego opiekę nad członkiem najbliższej rodziny
- pracownika sprawującego opiekę nad osobą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającą orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Formą elastycznego czasu pracy, którą przewidują nowe przepisy prawne będzie praca zdalna: całkowita, hybrydowa lub okazjonalna. Zastąpi ona dotychczasowe przepisy o telepracy. Pracodawca może odmówić udzielenia zgody na wykonywanie pracy zdalnej w przypadku gdy nie jest ona możliwa ze względu na organizację pracy lub rodzaj wykonywanej pracy.
Badanie trzeźwości pracowników
W świetle wchodzących w życie przepisów, badanie trzeźwości pracownika będzie możliwe w przypadku, gdy pracodawca ma podejrzenie, że pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu. W zmianach przepisów wprowadzono obowiązek sporządzenia zasad kontroli trzeźwości, które mają znajdować się w regulaminie pracy albo w układzie zbiorowym pracy. Wśród zasad tych należy wskazać rodzaj urządzenia dokonującego kontroli, czas oraz częstotliwość jej przeprowadzania. Co ważne kontrola ta nie może naruszać godności oraz może być przeprowadzona podczas wykonywania pracy zdalnej po wcześniejszym uprzedzeniu.
Work-life balance i urlopy
Zmiany w Kodeksie Pracy wydłużają urlopy rodzicielskie. Zgodnie z obecnie obowiązującym prawem urlop rodzicielski trwa 32 tygodnie w przypadku urodzenia jednego dziecka i 34 tygodnie w przypadku więcej niż jednego dziecka. Po nowelizacji będzie wynosił on odpowiednio 41 tygodni i 43 tygodnie. Zmiany przewidują także zwiększenie wysokości miesięcznego zasiłku macierzyńskiego do wysokości 70% podstawy wymiaru składki. Ojcowie będą mogli trwający 2 tygodnie urlop ojcowski wykorzystać do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Dodatkowym urlopem przewidzianym nowymi regulacjami prawnymi jest urlop opiekuńczy, będzie to bezpłatny urlop udzielany na wniosek pracownika w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym. Przysługiwać będzie w celu sprawowania opieki nad członkiem rodziny lub osobą zamieszkująca w tym samym gospodarstwie. Zgodnie z nowo obowiązującymi przepisami członkiem rodziny jest: syn, córka, matka, ojciec lub małżonek. Z kolei w przypadku urlopu rodzicielskiego, każdemu z rodziców osobno ma przypadać 9 tygodni urlopu, które nie podlegają przeniesieniu na drugiego z rodziców dziecka. Kolejną wprowadzaną nowością są zwolnienia od pracy wynoszące 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym z powodu działania siły wyższej, w sprawach pilnych rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna będzie natychmiastowa obecność pracownika. W okresie ww. zwolnienia, wynagrodzenie ma wynosić połowę stawki.
Wzrost płacy minimalnej
Dodatkowym aspektem o którym warto wspomnieć jest fakt, że w roku 2023 przewidziano dwie podwyżki minimalnej pensji, jedna od 1 stycznia 2023 r. (pensja minimalna na umowie o pracę 3490 zł brutto, na stawce godzinowej 22,80 zł), a druga od 1 lipca 2023 r. (pensja minimalna na umowie o pracę 3600 zł brutto, na stawce godzinowej 23,50 zł). Inflacja, a tym samym wzrost cen i kosztów życia stał się głównym powodem dla którego zaistniała konieczność zwiększenia pensji minimalnej dwukrotnie w ciągu roku kalendarzowego.
Podsumowanie
Podsumowując, wprowadzana nowelizacja Kodeksu Pracy w znaczącym stopniu wpływa na poprawę warunków zatrudniania, jednakże należy pamiętać, że dotyczy to jedynie pracowników zatrudnionych na umowach o pracę. W przypadku osób zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych, zmiany opisane w niniejszym artykule nie obejmują, ponieważ ich pracę regulują przepisy Kodeksu Cywilnego.
Martyna Woźnica
Asystentka prawna